Natura- Secesja głosiła zerwanie z naśladownictwem stylów przeszłości, więc artyści zmuszeni byli do szukania nowych form, nowych motywów i nowego sposobu ich ujęcia. Propagowali „zwrot do Natury”. (Wcześniej podobne poglądy głosili prerafaelici, których to uznaje się za prekursorów secesji).

„[...] natura, natura, natura – wszystkiego cię nauczy – jak kwiat z pączka rozwija, czyś widział piękniejszy ornament, ja nie – rybie oczy skryte w łuski świetne kolory, czyś widział efekt bardziej dekoracyjny – żywy tors kobiety, czyś widział piękniejszą kolumnę – lichy grzyb z pola, cóż za      wspaniały kapitel.”

1892 r.- St. Wyspiański pisał do Karola Maszkowskiego

 „Natura jest wielką księgą, z której możemy czerpać natchnienie [...]”

                                                              1902 r.- stwierdzał architekt Hector Guimard

Nowa ornamentyka oparta została na bezpośredniej obserwacji przyrody. Gdzie tylko było to możliwe - na fasadach domów, meblach, okładkach książek, biżuterii, na kilimach, wazonach, sukniach kobiecych, witrażach - wprowadzano motywy  roślin i zwierząt. Wazonom, kielichom, nawet szklanym oprawkom żarówek nadawano formy owoców i kwiatów. Naczynia upodabniały się również do ptaków, owadów, muszli, a filary budowli do drzew.

Charakterystyczną florę secesji tworzyły kwiaty: lilia, kalia, irysy, mieczyki, chryzantemy, rośliny pnące o falistych  lub skręconych wiciach jak powoje, dzikie wino, nasturcje, rośliny wodne jak nenufary. Niektóre kwiaty – lilia, słonecznik, róża, narcyz- cieszyły się szczególnymi względami nie tylko dla ich kształtów, lecz i dla łączących z nimi skojarzeń poetyckich. Bowiem poetów tych czasów również fascynował świat natury.

    „Stary, oślepły słonecznik

   Sam jeden mi jeszcze pozostał

   Z wszystkich mych kwiatów – przyjaciół

     W tym zachwaszczonym ogródku

                  Jan Kasprowicz „Ballada o słoneczniku”

 

 

 

„Świecące jak złote słońce

Płoną jak purpury,

To spadają ku dołowi

To się pną do góry”

Jan Kasprowicz „Nasturcje”

Dodatkową zachętą do przedstawiania narcyzów, irysów i chryzantem był fakt, iż kwiaty te należały do ulubionych motywów sztuki chińskiej i japońskiej, która w ówczesnych czasach budziła szczególny zachwyt.

Ornamenty secesyjne posiadały również motywy roślin pospolitych. W winietach czasopism i książek, na fasadach budowli i naczyniach pojawiają się: rumianki, osty, mlecze, jaskry, przebiśniegi, krokusy, bratki, maki, fiołki, kwiaty i owoce jabłoni, liście i kwiatostany kasztanowca, trawy i inne.

Bogata była fauna secesji. Artyści szczególnie lubili łabędzie i flamingi za ich giętkie, faliste szyje, bażanty i pawie za mieniące się barwy ich piór, motyle i ważki za misterny rysunek i  delikatne kolory ich skrzydeł a także nietoperze, sowy, jaszczurki, węże, ośmiornice za ich ciekawe kształty.

Upodobanie do pawi, bażantów, żurawi i ważek secesja dzieliła znów ze sztuką Dalekiego Wschodu.

„Wysoko wznosząc szyje gięte,

Z wzrokiem utkwionym w stromy brzeg

Wciąż jednym kręgiem jak w obłędzie;

Przez strugi nieme i zaklęte

- ciągle te same z wieku w wiek

Pływają białe łabędzie.

Oto znów zastęp płynie.

Bez ruchu skrzydeł, wody bluzgu-

Zda mi się – jakby po mym mózgu

Płynęły białe łabędzie...”

Bogusław Butrymowicz „Białe łabędzie”

 Artystów secesyjnych fascynowało to co płynne, ruchliwe, zmienne a więc żywioły ogień, woda – wznoszące się i opadające fale wodne.

Kobieta panuje wszechwładnie w motywach dzieł secesji. Jest to postać wiotka, smukła, strzelista, o drobnych dłoniach i stopach oraz długich, bujnych, falistych włosach. Podobnie jak pędy roślinne lub fale wodne, włosy dawały sposobność do komponowania bogatych krzywolinijnych układów dekoracyjnych. Przybierając często postawy omdlewające,  jakby pełne miłosnej tęsknoty, przywodziły erotyczne skojarzenia. Nagie kobiety pojawiały się  na fasadach budowli, oplatały ramionami i włosami wylewy wazonów, wyłaniały się z popielniczek.

W świecie roślinnym i zwierzęco-ludzkim artystów interesowały procesy wzrostu i rozradzania się. Często przedstawiali prężące się pędy, pełznące wici, nabrzmiewające pąki, kwitnące i owocujące krzewy i drzewa. W świecie ludzkim zaś, procesy pokwitania, miłość, ciążę, macierzyństwo, niekiedy także przekwitanie, starzenie się i śmierć. Dużą rolę w sztuce secesyjnej grała tematyka seksualno-erotyczna.